Wstęp
Współczesna Edukacja szkolna zmierza do wszechstronnego rozwoju człowieka. Poszczególne elementy osobowości człowieka są wynikiem procesu wychowania i kształcenia, które w pracy szkoły stanowią integralną całość. Edukacja wczesnoszkolna powinna w jak największym stopniu integrować poszczególne dziedziny wiedzy, by uzyskać scalony obraz świata. W klasach 1-3 uczeń poznaje otaczający świat w kontakcie z różnymi środowiskami tj.: środowiskiem rodzinnym, klasowym, szkolnym, rodzinnej miejscowości, regionu, kraju ojczystego. Program Edukacji Regionalnej "Ziemi Mrągowskiej" jest zgodny z Podstawą programową dla I etapu kształcenia szkoły podstawowej, treściami zawartymi w programach nauczania klas I-III, zadaniami szkoły umożliwiającymi poznanie regionu i jego kultury – zawartymi w planach dydaktyczno – wychowawczych oraz rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dn. 15 lutego 1999 r. Edukacja Regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie. Program ten zakłada poznanie historii, szeroko pojętej kultury i folkloru, dnia współczesnego naszego regionu, a także jego związku z Europą. Treści programu są tak dobrane, żeby uczeń pojął związki między przeszłością, teraźniejszością i przyszłością, będąc przy tym kreatywnym i twórczym, odpowiedzialnym, życzliwym ludziom i przyrodzie. Treści programowe edukacji regionalnej ułożone są "spiralnie". Dzięki temu poszczególne zagadnienia można kontynuować i przebudowywać w kolejnych klasach. Realizacja tych treści daje możliwość zintegrowania edukacji plastycznej, matematycznej, społeczno – przyrodniczej, plastyczno – technicznej oraz muzyczno – ruchowej. Mając w perspektywie przynależność do wspólnej Europy uważamy, iż istotne znaczenie ma kształcenie podstaw patriotycznych, będących wyrazem miłości i przywiązania do swojej wielkiej i przede wszystkim małej ojczyzny. Kochać i szanować można to , co się zna, gdzie dostrzega się piękno. Jak i czego nauczymy młodych ludzi, takim będziemy narodem i takie będziemy mieć nasze lokalne społeczeństwo.
I. Szczegółowe cele kształcenia regionalnego . Zintegrowana edukacja wczesnoszkolna ma za zadanie wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju dziecka w procesie nabywania wiedzy o świecie, o samym sobie, uświadomienie mu miejsca człowieka w środowisku społecznym, przyrodniczym i kulturowym. Program Edukacji Regionalnej " Ziemi Mrągowskiej" ma umożliwić uczniom integrację ze środowiskiem i dziedzictwem kulturowym swojego regionu. Stąd głównym jego celem jest stworzenie warunków dla ukształtowania w sobie przez uczniów świadomości bycia przyszłym obywatelem Ziemi Mrągowskiej, który :
- zna swój region w aspekcie geograficznym, architektonicznym, etnograficznym, historycznym i kulturowym
- gromadzi pamiątki z przeszłości
- jest dumny ze swojej małej ojczyzny
- czuje się związany emocjonalnie z regionem
- dba o środowisko naturalne
- przejawia szacunek w stosunku do miejsc pamięci narodowej i dziedzictwa kulturowego
- jest tolerancyjny wobec innych ludzi, kultur i języka.
Edukacja Regionalna powinna stwarzać uczniom warunki dla :
• Poznania swego regionu w aspekcie geograficznym, co oznacza:
- zdobycie przez ucznia wiedzy o :
- miejscu zamieszkania, najbliższym otoczeniu domu rodzinnego i szkoły, największych zakładach oraz miejscach rekreacji w mieście;
- podziale administracyjnym woj. warmińsko - mazurskiego, charakterystyczne właściwości krajobrazu mazurskiego, oraz miejsc rekreacyjnych na tym terenie.
- najważniejszych miastach regionu, władzach samorządowych i ich najważniejszych zadaniach, najbardziej atrakcyjnych miejscach i ciekawostkach przyrodniczych oraz sposobach ochrony środowiska naturalnego regionu.
- ukształtowanie umiejętności :
- bezpiecznego poruszania się po swoim osiedlu, pokonywania drogi do szkoły, korzystania z poznanych miejsc rekreacji do uprawiania czynnego wypoczynku
- wskazania na mapie województwa i jego stolicy, miasta Mrągowa i jego powiatu, miejscowości turystycznych .
- wskazywania na mapie Polski swojego województwa i innych, z nim sąsiadujących, odnajdywanie poznanych rzek i jezior, miast i wsi regionu.
- Nabycia takich właściwości podmiotowych jak :
- szacunku do pracy własnej i innych oraz jej wytworów, dbałości o środowisko naturalne wokół szkoły i w miejscu zamieszkania;
- ciekawości poznawczej regionu mrągowskiego, wrażliwości na jego piękno
- nastawienia na poznawanie przyrody naszej okolicy i jej ochrony.
• Poznania charakterystycznych właściwości budownictwa dawniej i dziś przez :
- zdobycie wiedzy o :
- najbardziej znanych zabytkach Mrągowa i ich cechach architektonicznych umożliwiających ich rozpoznawanie i nazywanie, różnicach i podobieństwach zabudowy starego i nowego Mrągowa,
- cechach wspólnych i różnicach w zabudowie dawnych i współczesnych wsi regionu mrągowskiego, wyglądzie i wyposażeniu domów dawniej i dziś,
- najważniejszych zabytkach Mrągowa i okolicy ,zwiedzanie muzeum .
- Ukształtowanie umiejętności :
- lokalizacji obiektów zabytkowych Mrągowa, zachowania zgodnie z przyjętymi zasadami w obiektach zabytkowych
- określenie położenia na mapie miejscowości z ciekawymi obiektami muzealnymi, bezpiecznego i kulturalnego zachowania się w obiektach zabytkowych
- wskazania na mapie najważniejszych zabytków Mrągowa i okolicy, zaplanowania wycieczek .
- Nabycie takich właściwości podmiotowych jak :
- poczucia związku emocjonalnego z rodzinnym miastem
- poszanowania dla wytworów przeszłości oraz dorobku kulturowego
- odczucia potrzeby ochrony zabytków i dumy z bogactwa kulturowego Mrągowa.
• Wzbudzania zainteresowania tradycją, zwyczajami i obrzędami charakterystycznymi dla regionu mazurskiego, co oznacza dla ucznia :
- opanowanie wiedzy o :
- swojej rodzinie, jej historii i związkach z Mrągowem, tradycjach i obrzędach związanych ze świętami religijnymi, państwowymi i rodzinnymi charakterystycznymi dla regionu, zawodach ludzi mieszkających w jego najbliższym otoczeniu;
- wierzeniach, zwyczajach i tradycjach związanych ze świętami i codziennym życiem mieszkańców dawnych wsi regionu mrągowskiego, charakterystycznych cechach ludowego stroju mazurskiego, zajęciach i zawodach typowych dla mieszkańców dawnej wsi regionu mrągowskiego;
- Ukształtowanie umiejętności :
- potrzebnych do wykonania drzewa genealogicznego rodziny, uczestnictwa w kultywowaniu tradycji rodzinnych,
- wykonania piosenki o Mrągowie pt. " Wszystkie drogi prowadzą do Mrągowa",
- Nabycie właściwości podmiotowych dla :
- poczucia bezpieczeństwa wśród członków rodziny i dumy z przynależności do niej, potrzeby uczestnictwa w tradycjach własnej rodziny
- poszanowania odrębności kulturowej i wyznaniowej regionu, poczucia dbałości o ochronę regionalnej kultury ludowej, tolerancji wobec ludzi innych kultur.
• Poznanie postaci i miejsc związanych z historią regionu Mrągowa :
- zdobycie wiedzy o :
- najbardziej znanej legendy o Mrągowie,
- niektórych legendach i historycznych postaciach związanych z regionem mrągowskim;
- artystach , ludziach zasłużonych dla miasta, regionu i kraju.
- Ukształtowanie umiejętności:
- poprawnego opowiadania o postaciach i miejscach legendarnych,
- rozróżniania postaci legendarnych i historycznych poznawania miejsc związanych z historią regionu;
- prezentacji postaci i dorobku twórczego osób znaczących dla historii naszego regionu .
- Wykształcenie właściwości podmiotowych :
- poczucia dumy z bogactwa przekazu kulturowego
- zainteresowania historią i tradycją regionu,
- nastawienie na pogłębianie własnej wiedzy o Mrągowie i regionie.
II. Treści nauczania w kl. III .
Program Edukacji Regionalnej "Ziemia Mrągowska" koncentruje się wokół czterech kręgów tematycznych :
- Miejsce w którym żyjemy.
- Nasze tradycje, obrzędy, zwyczaje, zabytki.
- Zasłużeni dla Mrągowa, regionu, kraju.
- Miejsca Pamięci Narodowej.
Miejsce w którym żyjemy :
Moja rodzina : członkowie, jej pochodzenie, drzewo genealogiczne, tradycje i zwyczaje rodzinne, praca zawodowa członków rodziny.
Moja szkoła : położenie szkoły (adres) i jej otoczenie, historia i ludzie z nią związani, pracownicy i ich zawody.
Moja miejscowość : nazwa miasta i jej pochodzenie, historia mojego miasta w legendzie o Mrągowie , herb miasta, infrastruktura miasta dawniej i dziś, tereny rekreacyjne Mrągowa , parki, zakłady przemysłowe i zawody mieszkańców Mrągowa.
Nasz Region :
Nasze województwo : nazwa województwa i jego stolica, administracyjny podział , najważniejsze miasta, mapa województwa. Geografia regionu mrągowskiego : elementy charakterystyczne dla krajobrazu regionu- rzeźba terenu, fauna i flora. Wieś dawniej i dziś : różnice i podobieństwa w wyglądzie wsi mazurskiej dawniej i dziś , różnice i podobieństwa w wyposażeniu domów dawniej i dziś, zajęcia i zawody typowe dla mieszkańców naszego regionu. Miejsca Pamięci Narodowej : pomniki i cmentarze upamiętniające męczeńską śmierć mieszkańców regionu. Odpoczywamy w regionie: miejscowości turystyczno – wypoczynkowe : Mrągowo, Giżycko , Mikołajki, Święta Lipka, Krutyń , Sorkwity, Ryn, Kętrzyn . Nasza kultura regionalna : tradycje, obrzędy, zwyczaje typowe dla regionu mrągowskiego (Zaduszki, Andrzejki, Wigilia i Święta Bożego Narodzenia, Trzech Króli, obrzędy marzanny i gaiku, Wielkanoc), strój regionalny, gwara, pieśni, tańce, zespoły folklorystyczne , Festiwal Kultury Kresowej , Piknik Country. Moje województwo i region : Stolica województwa : Olsztyn jako stolica województwa i siedziba władz, Mrągowo i sąsiedzkie miasta – charakterystyka geograficzna województwa warmińsko-mazurskiego: położenie na mapie Polski, jego granice i otoczenie, położenie na mapie rzek i jezior, miast i miejscowości , różnorodność krajobrazów, parki przyrody i jej ochrona. Na szlaku zabytków Mrągowa : Ratusz, Muzeum, Pomnik Celestyna Mrongowiusza, zabytkowe kamienice i domy na starym mieście, Kościół św. Wojciecha, Kościół Prawosławny, Kościół Ewangelicki , Urząd Miasta, Sąd , . Tereny rekreacyjne regionu : Góra Czterech Wiatrów, wyciąg narciarski, plaże nad j. Czos.
III Warunki realizacji projektu edukacji regionalnej : Projekt Edukacji Regionalnej " Ziemi Mrągowskiej" jest przeznaczony do realizacji w klasie III na zajęciach dodatkowych w ciągu roku szkolnego, w liczbie około 32 godzin. Efektem realizacji programu powinno być nabycie przez ucznia postaw, które pozwolą mu prezentować swój region i utożsamiać się z nim . Ważne jest wyzwalanie u uczniów aktywności intelektualnej, emocjonalnej i praktycznej . Dlatego istotne jest stosowanie różnych metod nauczania, form organizacyjnych i środków dydaktycznych. Główne formy organizacyjne to : zajęcia biblioteczne, spotkania z ciekawymi ludźmi, warsztaty muzealne, zajęcia terenowe, i wycieczki . Ważne środki dydaktyczne to : teksty legend, albumy, słowniki, encyklopedie, atlasy, mapy, materiały przyrodnicze, eksponaty, środki multimedialne.
IV Ewaluacja . Realizując program edukacji regionalnej zakładam jego ewaluację. Posłuży ona do refleksji nad pracą własną i do doskonalenia programu. Będzie ona polegała na :
- uczestnictwie uczniów w konkursach,
- w wykonywaniu prac plastycznych i technicznych
- pisaniu tekstów przeznaczonych do albumów, przewodników
- prezentowaniu piosenek i tańców ludowych.
Kontynuacja edukacji regionalnej powinna ukształtować świadomego obywatela naszej Małej Ojczyzny, który z dumą potrafi zaprezentować swój region w Polsce i Europie.
Październik Nasza miejscowość, jej piękno i historia- wycieczka szlakiem zabytków miasta Mrągowa. Wykonanie w grupach planu miasta i zaznaczenie na nim zabytków, wykonanie albumów . Prezentacja i omówienie prac.
Listopad Zajęcia warsztatowe w Muzeum- poznanie historii naszego miasta i regionu. Wieś dawniej i dziś : różnice i podobieństwa w wyglądzie wsi mazurskiej, w wyposażeniu domów dawniej i dziś, zapoznanie ze strojem regionalnym. Praca plastyczna – strój regionalny.
Grudzień Spotkanie z ciekawymi mieszkańcami naszego miasta. Poznanie legendy herbu miasta Mrągowa. Konkurs wiedzy o Mrągowie. Wykonanie herbu Mrągowa- technika dowolna.
Styczeń Zimowy rajd pieszy na Górę Czterech Wiatrów. Uroki mazurskiego krajobrazu, cechy charakterystyczne terenu-rzeźba terenu .Aktywny wypoczynek na świeżym powietrzu- zjazdy na sankach i snoubordzie.
Luty Praca z mapą- wskazywanie na mapie województwa i jego stolicy, miasta Mrągowa i jego powiatu, miejscowości turystycznych, wskazywanie na mapie Polski swojego województwa i innych, z nim sąsiadujących, odnajdywanie poznanych rzek i jezior, miast i wsi regionu. Wykonanie plakatu - Mrągowo na mapie Polski .Nauka piosenki C. Makiewicza pt. " Wszystkie drogi prowadzą do Mrągowa".
Marzec Zajęcia w bibliotece szkolnej-wyszukiwanie najważniejszych wiadomości o naszym regionie z różnych źródeł(encyklopedie, czasopisma, albumy itp.)Oglądanie na dvd Festiwalu Kultury Kresowej oraz Pikniku Country. Reklama Mrągowa-wykonanie dowolną techniką, prezentacja swojej reklamy.
Kwiecień Wycieczka szlakiem mazurskich atrakcji- miejscowości turystyczno – wypoczynkowe : Mrągowo, Giżycko , Mikołajki, Święta Lipka, Krutyń, Sorkwity, Ryn, Kętrzyn .Poznanie osobliwości fauny i flory Mazur.
Maj Turniej wiedzy o Mrągowie i najbliższej okolicy. Wywiad z pracownikiem biura podróży " Mazur-Travel". Praca plastyczna-Gdzie chciałbyś pojechać na wakacje?
Opracowała:Beata Karpa-Bloch |